Prowadzenie własnej działalności gospodarczej często związane jest z wieloma wyzwaniami oraz zobowiązaniami, które wpływają na zachowanie (lub nie) płynności finansowej. Przedsiębiorca zarządzający firmą, na co dzień prowadzi transakcje z różnymi klientami i kontrahentami, a pozytywna i efektywna współpraca ma realny wpływ na sukces jego działalności gospodarczej. Niestety, może zaistnieć sytuacja, w której kontrahent będzie spóźniał się z uiszczaniem opłat za wykonane usługi, a ilość nieopłaconych faktur będzie stale rosła – co zrobić w takiej sytuacji, aby odzyskać należne środki i samemu nie popaść w długi? Czy procedura taka, jak sprzedaż długu stanowi odpowiednie i, przede wszystkim, bezpieczne rozwiązanie?
Polskie prawo cywilne (art. 509 kodeksu cywilnego [Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93) przewiduje możliwość sprzedaży wierzytelności, a dokładniej, na podstawie umowy, przeniesienie na osobę trzecią (cesjonariusza) określonej wierzytelności za cenę ustaloną w umowie. Jak zatem widać, sprzedaż długu firmie windykacyjnej lub innemu podmiotowi jest w pełni zgodna z prawem.
Na czym polega sprzedaż wierzytelności?
Jak już zostało wspomniane, sprzedaż wierzytelności to zgodnie z polskim prawem cywilnym w pełni legalny sposób na pozbycie się długów. Sprzedaż wierzytelności (tzw. cesja wierzytelności) opiera się na przeniesieniu długu na osobę trzecią w drodze zawartej umowy. Zwykle przeniesienie wierzytelności będzie obejmowało opłatę, w związku z czym umowa powinna jasno określać warunki sprzedaży zadłużenia. W umowie cesji powinny znaleźć się informacje dotyczące ceny, za jaką strony zgadzają się sprzedać dług oraz daty, która będzie określała termin rozliczenia transakcji.
Warto również zaznaczyć, że sprzedaż faktur czy inaczej sprzedaż długu, a w konsekwencji przeniesienie wierzytelności na cesjonariusza, nie wymaga zgody dłużnika – niemniej jednak należałoby go poinformować o tym fakcie , aby należności trafiły do właściwego podmiotu. Wyjątkiem, w którym wierzytelności nie można sprzedać, jest sytuacja, w której umowa z kontrahentem zawiera zapis, że wierzyciel nie może sprzedać długu (wcale lub bez zgody dłużnika).
Warto również nadmienić, że mimo wejścia w życie przepisów określających zasady przetwarzania danych RODO, na giełdach długów nadal można publikować dane dłużników , ponieważ utrzymano w mocy art. 23 polskiej ustawy o ochronie danych osobowych z 1977 r.
Gdzie można sprzedać długi?
Wierzyciel, który zdecydował się na sprzedaż długów, może skorzystać z oferty wyspecjalizowanej firmy windykacyjnej lub wystawić je na tzw. giełdzie długów. Wystawiając na sprzedaż daną wierzytelność
w formie oferty na giełdzie długów, należy zamieścić jej opis wraz z nazwą, adresem oraz numerem NIP dłużnika, a także kwotę, na którą opiewa zadłużenie oraz tytuł roszczenia (umowa lub FV).
Sprzedaż długu można ponadto zaoferować firmom windykacyjnym, które specjalizują się w egzekwowaniu spłaty zadłużenia. Jest to jedno ze szczególnie polecanych działań – takie podmioty zajmują się tym bowiem „zawodowo”, stąd wierzyciel może mieć pewność, że cała transakcja zostanie zrealizowana prawidłowo, a niezbędne formalności dopełnione zgodnie z prawem.
Chcąc skorzystać z oferty firmy windykacyjnej, warto wcześniej zgromadzić wszystkie niezbędne dokumenty poświadczające istnienie wierzytelności, gdyż może to mieć realny wpływ na uzyskanie korzystniejszych warunków przy sprzedaży długów. Zaletą podpisania umowy cesji z firmą windykacyjną jest relatywnie krótki czas, w którym przedsiębiorca może odzyskać należne środki, jak również istnieje możliwość sprzedaży pojedynczej wierzytelności (sprzedaż faktury) lub całego pakietu.
Kiedy warto pozbyć się długów?
Poza sprzedażą długu firmie windykacyjnej lub na giełdzie długów , przedsiębiorca może również dochodzić swoich należności na drodze sądowej. Istnieje wówczas ryzyko, że sądowa windykacja dłużnika będzie długim i żmudnym procesem, który finalnie może nie przynieść oczekiwanego efektu, jakim jest odzyskanie długu. Ponadto należy uwzględnić dodatkowe koszty związane z wynagrodzeniem prawnika, ponoszeniem opłat sądow ych oraz komornicz ych , a w czasie trwania postępowania dłużnik może ogłosić upadłość lub zamknąć swoją działalność. Decyzję, by sprzedać dług warto zatem podjąć jak najszybciej i przenieść prawo do wierzytelności na cesjonariusza w momencie, kiedy dług nie jest przedawniony, dłużnik nie posiada jeszcze wielu wierzycieli, których roszczenia są już w trakcie procesu egzekucyjnego, dług jest możliwy do wyegzekwowania (dłużnik wciąż posiada majątek).
Zalety i wady sprzedaży wierzytelności
Sprzedaż wierzytelności, jak w przypadku wszystkich zawieranych transakcji ma pewne zalety, ale także kilka wad, o których warto wiedzieć przed podjęciem decyzji na temat sprzedaży długu. Przede wszystkim należy zaznaczyć, że sprzedaż długów nie jest idealnym rozwiązaniem dla każdego przedsiębiorstwa. Co można zyskać, a na czym stracić przenosząc należności w formie cesji ? Mimo , że zalet jest znacznie więcej niż wad, nie można ich pominąć.
Na początek kilka słów na temat zalet związanych z transakcją sprzedaży faktur – przede wszystkim sprzedając wierzytelności przedsiębiorca, niemal natychmiastowo, uzyskuje zapłatę za zaległe należności , co bezpośrednio przekłada się na płynność finansową firmy. Następuje zmniejszenie zobowiązań podatkowych , w związku z faktem, że różnica między wartością nominalną długu , a ceną uzyskaną z jego sprzedaży stanowi dla firmy koszt uzyskania przychodu. Dzięki sprzedaży wierzytelności przedsiębiorca unika konieczności wejścia na drogę sądową, a tym samym nie zostaje obciążony kosztami procesu windykacyjnego, postępowania sądowego oraz egzekucyjnego. Ponadto następuje poprawa wizerunku bilansowego firmy , poprzez zamknięcie konta księgowego dłużnika, co umożliwia ujęcie w bilansie przedsiębiorstwa rzeczywistą sytuację finansową.
Jakie zatem wady należy wskazać w związku z możliwością sprzedaży długów ? Przede wszystkim przenosząc wierzytelność na cesjonariusza, przedsiębiorca musi liczyć się z tym, że nie odzyska 100% jej należności , ze względu na fakt, iż nowy wierzyciel kupujący dług będzie chciał na transakcji sprzedaży faktur zwyczajnie zarobić. Przeterminowane wierzytelności mogą stanowić problem przy sprzedaży , a tym samym przedsiębiorca może uzyskać za nie znacznie mniejszą kwotę. Ze względu na większe trudności przy egzekwowaniu „starego” długu, wierzyciel może spotkać się z mniejsz ym zainteresowanie m zakupu „kłopotliwej” wierzytelności.
